KADEM’in “10. Kadın Araştırmaları Kongresi”nin Sonuç Bildirisi Yayınlandı:

“DİNİ METİNLER MİTLERDEN ARINDIRILMALIDIR”

“SOSYAL MEDYA VE MÜKEMMEL KADIN MİTLERİ, KADINLARI TEHDİT EDİYOR”

Kadın ve Demokrasi Vakfı’nın (KADEM), kadın hakları ve aileyi ilgilendiren meselelerde kalıcı çözümler üreterek, adalet merkezli bir söylem ve literatür oluşturmak için iki senede bir düzenlediği KADEM Kadın Araştırmaları Kongresi’nin 10.’su “Mitik Söylem ve Kadın” temasıyla gerçekleşti.

Prof. Dr. Dursun Ali Tökel’in başkanlığında toplanan kongrede kadınlarla ilgili görüş, düşünce ve inanışların arkasında yer aldığı düşünülen mitler tartışmaya açıldı. İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi’ndeki KADEM Kadın Araştırmaları Kongresi, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Yalova Üniversitesi, İbn-i Haldun Üniversitesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Haliç Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi iş birliğiyle hayata geçti.

“DAVRANIŞLAR MİTLERİN YANSIMASIDIR“

Kadın figürünün ve kadınlıkla ilgili rollerin mitoloji, efsaneler ve kültürel anlatılar aracılığıyla nasıl şekillenip yeniden üretildiğinin tartışmaya açıldığı kongrede öncelikle durum tespiti yapıldı.

Buna göre; insanlar daima mitsel düşüncenin oluşturduğu evren içinde hareket eder. Davranış olarak ortaya çıkan pek çok şey aslında bir mitin yansımasından ibarettir. Kadın erkek ilişkilerini, toplumsal rolleri, hiyerarşileri vb pek çok şeyi belirleyen temel şey aslında bu mitlerdir. Kadın ve erkeğin yaratılma sırası toplumsal hiyerarşi ve rollerini belirlerken, yaratıldıkları hammaddeleri iyilik ve kötülükle olan ilişkilerini belirler. Özellikle yaratılış ve köken mitleri bu anlamda özel bir yere sahiptir.

Aydınlanmacı akıl ile değersizleştirilen mitik söylem, uydurma hikayelerden oluşan bir anlatı değil; hakikat parçalarıyla dolu, kutsalla ilişkili, geleneksel toplumların varlıkbilimi biçiminde tanımlayabileceğimiz gerçeklere sahip olan destanlar, halk anlatıları, efsaneler, inançlar, kültürlerdir.

Mitolojik anlatılar sadece geçmişin sembolik dünyasında kalmamakta, aynı zamanda günümüz toplumlarının cinsiyet algılarına da önemli katkılarda bulunmaktadır.

KADEM’in 10. Kadın Araştırmaları Kongresi’nin Sonuç Bildirisi, kadınlar için daha adil bir yaşamın önündeki engeller ve bu engelleri aşmanın yollarına dair ipuçları içeriyor. “Mitik Söylem ve Kadın” temalı kongrenin Sonuç Bildirisi’nden bazı bölümler şöyle:

“MİTİK SÖYLEM, KADINLARIN DEĞERSİZ HİSSETMELERİNE YOL AÇABİLİYOR”

Kadınlara yönelik mitik söylemler, davranışlara yön verebilmekte, kadınların değersiz hissetmelerine, şiddeti kabullenmelerine ve eşitsizliklerin devamına yol açabilmektedir. Buna karşılık, psikoeğitim temelli müdahale, zararlı mitik söylemlerin eleştirel şekilde değerlendirilmesini sağlayarak kadın erkek fırsat eşitliğini destekleyen farkındalığı hedeflemektedir.

“YENİ TEHLİKE: SOSYAL MEDYA, MÜKEMMEL KADIN”

Kadınlar, kariyer, kişisel bakım ve sosyal medya etrafında şekillenen yeni mitlerle karşı karşıyadır. Modern çağda kadın mitleri, kariyer, bağımsızlık ve fiziksel görünüm gibi kavramlarla ilişkilendirilmiştir. “Süper kadın” miti, hem başarılı bir kariyere sahip olma hem aileyi mükemmel idare edebilme zorunluluğunu dayatırken, sosyal medya ve popüler kültür aracılığıyla “ideal beden”, “mükemmel kadın” mitleri kadınlar üzerinde baskı oluşturmaktadır. …Mükemmel kadın, süper anne, ideal beden gibi kadınları psikolojik olarak zorlayan mitlerden sınır ve fonksiyonları Türk mitolojisinde mükemmel bir oranla çizilmiş ve bilhassa Dede Korkut’ta fiilen gösterilmiş yeterli anne, dengeli yaşam, huzurlu ve mutlu anne mitlerine doğru medyayı yönlendirecek çalışmalar yapılmalıdır.

“TÜRK TARİHİNDEKİ ‘KAHRAMAN KADIN’ MİTİ ÖNEMLİ”

Türk tarihinde kadınlar, erkeklerle eşit haklara sahip olmuş, sosyal alanda değer görmüş, devlet yönetiminde söz sahibi olmuş, savaşlarda erkeklerle yan yana çatışmıştır. Kadının bu konumu hem destan, mit, halk hikâyeleri, masal gibi anlatıları etkilemiş hem de bunlardan etkilenerek şekillenmiştir. Bu kahramanların hikâyelerinin aktarılması, Türk toplumunda kadın kahraman arketiplerinin eski toplumlarda ve günümüzde modern kadın liderliğini güçlendirici işleve sahip olması açısından önemlidir.

“MİTSEL ARINDIRMA İHTİYACI”

Geleneksel ve Dinî anlatılarda, Tefsir’e, Hadis’e, Siyer ve sair dini ilimlere, kutsalı işleyen anlatılarımıza bilhassa İsrailiyyat ve kadim mitolojik anlatılar aracılığıyla bulaşmış mitler gözden geçirilmeden ve bu anlatılar o mitlerden arındırılmadan kadına dair olumsuz ve değersizleştirici söylemi bertaraf mümkün olmayacaktır. Bu yüzden ve bilhassa Edebiyat-İlahiyat-Diyanet camiası ve ilgili kurumlar, müşterek çalışmalarla toplumların kadın anlayışının sağlıklı ve hak ettiği konuma oturması için dini metinleri mitlerden arındırmalıdır.

KADEM’in “Mitik Söylem ve Kadın” temalı 10. Kadın Araştırmaları Kongresi’nin Sonuç Bildirisi’ne ulaşmak için: