Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya genelinde her 40 saniyede bir kişinin intihar sonucu yaşamını kaybettiği ve 2030 yılında ise dünyadaki intihar sayısının bir milyonun üzerine çıkabileceği belirtiliyor. İntihar vakaları için koruyucu ruh sağlığı çalışmaları en önemli çalışma ayaklarından biridir. 

Deprem gibi doğal afetlerin yıkıcı sonuçları olmakta. Maddi-manevi kayıplar olmakta. Geleceğe ilişkin planların kaybı olmakta.  Belirsizlik ve umutsuzluk duygularını ortaya çıkarabilmekte.  Doğal afetlerden sonra intihar konusu da ruh sağlığı uzmanları tarafından dikkate alınan konulardan biridir. Deprem gibi doğal afetler travmalara ve intihar riskinin artmasına sebep olabilmekte. Nitekim son yaşadığımız 6 şubat depremlerinden sonra, intihar girişiminde bulunma vakaları görülmüştür.

Travma insanları birçok yönden etkileyebilir ve bazı insanlar için intihar düşüncelerine yol açabilir.

Ekonomik yetersizlik, kendisinin ve ailesinin ihtiyaçları karşılamaya yetememek, sosyal anlamda olumlu ilişkiler sürdürememek, kendini yetersiz, çaresiz, değersiz, umutsuz veya karamsar hissetmek, her şeye yeniden başlama zorunluluğu, sevilen birinin kaybı, doğal afet sonrası gelişen travma sonrası stres bozukluğu, önceden ciddi ruh sağlığı hastalığının olması gibi faktörler, özellikle deprem sonrası intihar riskini arttıran etmenler olarak karşımıza çıkabilmektedir. 

Umutsuzluk, karamsarlık, değersizlik, yetersizlik gibi olumsuz duygulara sahip bazı bireyler intiharı, acı veren duygu ve düşüncelerinden bir kurtuluş yolu olarak görebilmektedir. 

Bu bireyler “Yaşamanın anlamı yok, ölsem daha iyi" ya da “Ne yaparsam yapayım bu anlamsızlıktan, bu boşluktan, bu çıkmazdan kurtulamam” türünden düşüncelere kapılarak intihara sürüklenebilmektedir.

Deprem gibi doğal afetlerden sonra intiharı önlemek, uzun vadeli bir ruh sağlığı planlamasına ve toplum desteğine bağlılığı gerektirmektedir.

Yine deprem gibi bir doğal afetin ruhsal anlamdaki etkilerini azaltmak aylar hatta yıllar alabilir.  Bu nedenle iyileşme süreci boyunca bu gruplara sürekli destek sağlamak esastır.

Unutmayalım ki, intihar uygun müdahale programlarıyla önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur.

Mehmet DEMEZ

 Klinik Psikolog